De Kattenvijver in Nunspeet


Als u mij zou vragen of ik een mysterieus plekje op de Veluwe ken zal mijn gedachtegang zich ongetwijfeld even verplaatsen naar de "Kattenvijver" in Nunspeet. Waarom? Daar heb ik eigenlijk geen eenduidig antwoord op. Wellicht komt het door de naam, maar wat ook zeker meespeelt is het terrein zelf wat in mijn beleving altijd iets "raars" uitstraalt en dat bedoel ik wellicht niet in de positieve zin van het woord, of misschien toch wel?

Sinds de aanleg van de snelweg staat de vijver bijna altijd droog. Bovenstaande foto is dan ook een zeldzaam plaatje.
Vroeger stond het water nog veel hoger en werd er 's winters op geschaatst.


Het Belvederebos en haar Kabouters
De Kattenvijver bevind zich in het Belvederebos wat een referentie is aan de uitkijktoren die hier ooit stond. Dat dit bos iets mysterieus heeft valt ook af te leiden aan het feit dat hier al een lange tijd waarnemingen worden gedaan van kabouters en kobolden. Zo zou het bos het kabouterknooppunt zijn van de Noord-West Veluwe en zouden er zelf af en toe kabouters verschijnen uit Ierland en Engeland. Een oud chemicus uit Nunspeet verklaarde ooit: "Er is daar toch wel blijkbaar iets wat we niet direct onder het exacte zoals we kennen kunnen vatten" Misschien wel de vader van Nunspeetse kabouter verhalen is de heer J. H. W. Eldermans die zijn leven had geweid aan het beschrijven van occulte onderwerpen. Volgens sommige bronnen zou Elderman één van de best geïnformeerde personen zijn geweest op het gebied van occulte zaken. Tijdens zijn leven heeft hij dan ook naar schatting meer als 10.000 documenten gemaakt waaronder enkele over de Nunspeetse kabouters. Vlak voor zijn overlijden heeft hij echter het grootste deel van zijn levenswerk weer vernietigd. Het deel wat gespaard is gebleven ligt tegenwoordig in het heksenmuseum "Museum of Witchcraft" en word beschouwt als één van de beste collecties ter wereld op het gebied van "Liefdes Magie" En deze man was tijdens zijn leven geregeld in het Belvederebos te vinden.

Het "bruggetje van Veth" Aangelegd door Gerard Veth. Vroeger liep hier het pad naar de Belvedèretoren
De toren is weg, wat rest zijn enkele mystieke bomen bovenop de heuvel waar de toren ooit stond.

Het Kattenbos
Over het ontstaan van de naam bestaat op de Veluwe een oude sage die als volgt gaat: Lang geleden was er eens een oude arme man die in het holst van de nacht door de Veluwse bossen trok. Toen hij eenmaal vlak bij het plaatsje Nunspeet kwam bleef de man plots staan. Bang van angst zag de man op een duistere berkentak twee groen vurige ogen die kwaadaardig naar beneden staarde. Wat het was kon de arme man niet zien, was het een heks? Plotseling zag hij beweging in het veld en toen de man beter keek zag hij opeens 12 zwarte katten die vrolijk in alle stilte met elkaar danste. Het dier in de boom bleek ook een zwarte kat te zijn en wel de leider, die uit het niets midden in de kring van de dansende zwarte katten sprong. Niet veel later doken alle katten stuk voor stuk in het naast gelegen vijvertje en bleken net zo gauw weer verdwenen als dat ze verschenen waren. Plotseling zag de man een deftig stel mensen staan op het naast gelegen veld. Ze waren blijkbaar welgesteld en hadden dure kleren aan. De oude man dacht, hun kunnen vast wat missen en hebben wel iets over voor een arme oude man. De man stapte op het gezelschap af en hield zijn hand op. Een rijke man, één uit het gezelschap gaf de oude man een handvol gouden tientjes. De oude man had grote dank en als reactie daarop gaf het gezelschap een schrille roep. En net zo snel als het gezelschap verschenen was, waren ze nu weer verdwenen. De oude man keek in zijn hand en zag dat zijn gouden schat in berkenloof veranderd was.

De situatie aan het begin van de 20e eeuw - Bron: topotijdreis.nl

Wie tussen de regels van de sage door leest en daarbij in ogenschouw neemt dat er mogelijk een kern van waarheid in het verhaal zit, komt tot de conclusie dat er bij de vijver ooit diensten zijn gehouden door heksen. Een bekend verschijnsel binnen het christelijk geloof is dat vele met name de grotere waterbronnen door de kerk zijn gedemoniseerd. En er diverse sagen en verhalen werden verzonnen waarin de hoofdrol werd gespeeld door heksen of de duivel. In de voorchristelijke culturen werden veel bronnen als heilig beschouwd, water was immers de bron van al het leven. Ook kenden men in de oudheid vele offerbronnen die zorgde voor gezondheid en vruchtbaarheid. Wellicht dat uit deze offerbronnen ook de wensput is ontstaan. Later na de kerstening is bij veel bronnen een kapel gebouwd. Of zoals reeds vermeld werden de bronnen verkettert tot onderkomen van heksen en of de duivel. Er zijn op de Veluwe plekken zat waar dit is gebeurd zoals het Solse Gat, de bommelskuil, of de Dobbe Gelle

Of de Kattenvijver echt een hele oude oorsprong heeft zoals bovenstaand word geïnsinueerd valt niet te bewijzen. Het is slechts de gedachtegang van de auteur en is op geen enkele wijze wetenschappelijke, nog op overleveringen gebaseerd. Het is puur een veronderstelling aan de hand van de naam, de sage, en vergelijkbare situaties elders in het land.